تاریخچه اسباب بازی در ایران، از دوران باستان تا عصر معاصر، نشان‌دهنده‌ی تحولات فرهنگی، اجتماعی و تکنولوژیکی است که در طول قرن‌ها رخ داده است. اسباب بازی‌ها نه تنها برای سرگرمی و آموزش کودکان طراحی شده‌اند بلکه نقش مهمی در فرهنگ و هنر ایرانی نیز داشته‌اند.
اسباب بازی‌های دوران باستان
در دوران باستان، اسباب بازی‌ها به شکل‌های ساده و ابتدایی تولید می‌شدند و بیشتر از مواد طبیعی مانند چوب، سفال و سنگ ساخته می‌شدند. در حفاری‌های باستان‌شناسی، یافته‌هایی از اسباب بازی‌های کوچک مانند اسب‌های چوبی و عروسک‌های سفالی پیدا شده است که نشان‌دهنده‌ی توجه به نیازهای سرگرمی و آموزشی کودکان در آن دوران است. همچنین، در نقاشی‌های باستانی و سنگ‌نگاره‌ها، تصاویری از کودکان در حال بازی با اشیاء و اسباب بازی‌های مختلف مشاهده می‌شود که نشان‌دهنده‌ی اهمیت بازی در زندگی روزمره آن‌ها است.
دوران اسلامی و عصر صفویه
با ورود اسلام به ایران و در دوران صفویه، اسباب بازی‌ها تحت تأثیر فرهنگ اسلامی و هنر اسلامی قرار گرفتند. در این دوران، اسباب بازی‌ها به شکل‌های هنری‌تر و تزئینی‌تر تولید می‌شدند و توجه بیشتری به جزئیات و زیبایی‌شناسی داشتند. عروسک‌ها و اسباب بازی‌های دیگر به ویژه در دربارها و خانه‌های ثروتمندان ساخته می‌شدند و از مواد گرانبها مانند ابریشم و طلا استفاده می‌شد. این اسباب بازی‌ها اغلب به عنوان اشیاء تزئینی نیز مورد استفاده قرار می‌گرفتند و در کنار ارزش‌های زیبایی‌شناسی، جنبه‌های آموزشی و فرهنگی را نیز به همراه داشتند.
دوران معاصر و تحول در اسباب بازی‌ها
با ورود دوران مدرن و صنعتی شدن ایران، تولید اسباب بازی‌ها نیز دچار تحولات زیادی شد. در قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، اسباب بازی‌ها به صورت صنعتی تولید شده و به بازار عرضه شدند. این تحولات شامل معرفی مواد جدید مانند پلاستیک و فلز، طراحی‌های نوین و تکنولوژی‌های پیشرفته در ساخت اسباب بازی‌ها بود. در این دوران، تولیدکنندگان اسباب بازی در ایران به تولید انواع مختلفی از اسباب بازی‌ها پرداخته و بازار داخلی و خارجی را پوشش دادند. همچنین، در این دوره، توجه بیشتری به جنبه‌های آموزشی و سرگرم‌کننده اسباب بازی‌ها صورت گرفت و طراحی‌های مبتنی بر نیازهای شناختی و حرکتی کودکان در نظر گرفته شد.
اسباب بازی‌های سنتی و مدرن
در کنار اسباب بازی‌های مدرن، اسباب بازی‌های سنتی ایرانی همچنان محبوبیت دارند و در حال حاضر نیز در بازار موجود هستند. این اسباب بازی‌ها که شامل عروسک‌های پارچه‌ای، بازی‌های سنتی مانند "خروس جنگی" و "بازی‌های دستی" می‌شود، به دلیل ویژگی‌های فرهنگی و هنری خاص خود همچنان مورد استقبال قرار می‌گیرند. به علاوه، تلاش‌هایی برای حفظ و ترویج این اسباب بازی‌های سنتی و به‌روزرسانی آن‌ها با استفاده از تکنیک‌های مدرن انجام شده است تا همگان بتوانند از این میراث فرهنگی بهره‌مند شوند.
تاریخچه اسباب بازی در ایران، با ترکیب سنت و مدرنیته، نشان‌دهنده‌ی تنوع و تحول در این حوزه است و همچنان نقش مهمی در فرهنگ و آموزش کودکان ایرانی ایفا می‌کند.